Kres świetności Krakowa i Prawo o miastach 1791
W 2. poł. XVII wieku przez teren Polski przetoczyła się fala wojen, epidemii i klęsk żywiołowych, która nie ominęła również Krakowa i przyczyniła się ostatecznie do upadku miasta. Kraków dotkliwie przeżył okupacje szwedzkie - w czasie potopu szwedzkiego w latach 1655-1657 i czterokrotnie w roku 1702, 1704, 1705 i 1709 w czasie wojny północnej. W latach 1657-1659 w Krakowie stacjonowała załoga austriacka. Kilkakrotnie przebywały w mieście wojska saskie i rosyjskie. Obce armie plądrowały miasto i narzucały ogromne kontrybucje. Działania wojenne i pożary doprowadziły do zniszczenia wielu budynków, a co za tym idzie do utraty dochodów miejskich z nieruchomości. W czasach względnego pokoju Kraków ponosił ciężary związane z utrzymywaniem stacjonującej tu załogi wojskowej i podatkami na rzecz armii.
Epidemie w latach 1651/52, 1677/80, 1707-10 zdziesiątkowały ludność i doprowadziły do wyludnienia miasta. Wielkie spustoszenie poczyniła powódź w 1652 roku. Następstwem tych klęsk był głód i opustoszenie budynków miejskich.
Władze Krakowa wnosiły prośby do panujących o wsparcie finansowe i pomoc w wyjściu z kryzysu. Władcy państwa starali się okazać miastu w tym względzie życzliwość, mimo trudności wynikających z ogólnej sytuacji kraju.
Kolejne straty przyniosło oblężenie Krakowa przez Rosjan, w czasie Konfederacji Barskiej w 1768 roku i 3-letnia okupacja miasta przez wojska rosyjskie po jego zdobyciu.
W wyniku I rozbioru Polski w 1772 roku i zajęciu części państwa przez Austrię, Kraków stał się miastem nadgranicznym, a również został odcięty od przynoszących znaczne dochody żup wielickich.