Lokacja Krakowa na prawie magdeburskim wywarła istotny wpływ na rozwój gospodarczy miasta. Oprócz handlu lokalnego, zajmującego się sprzedażą wyrobów rzemieślniczych na potrzeby mieszkańców miasta, podstawą rozkwitu gospodarczego Krakowa był wielki handel tranzytowy. Wpływ na to miał fakt, że w Krakowie krzyżowały się szlaki handlowe ze wschodu na zachód (znad Morza Czarnego aż nad Morze Północne) i z północy na południe (z Węgier do Prus Królewskich, a dalej nad Morze Bałtyckie i Morze Północne). Najważniejszymi towarami, które stanowiły podstawę krakowskiego handlu tranzytowego, były: sól kamienna, ołów, miedź i sukno.
Sól kamienną wydobywano od XIII wieku w kopalniach w Bochni i w Wieliczce. Żupy krakowskie były przedsiębiorstwem królewskim, a kupcy krakowscy (tzw. prasołowie) całkowicie zmonopolizowali handel tym intratnym towarem.
Okolice Krakowa (rejon Olkusza i Sławkowa) obfitowały w złoża rud ołowiu z domieszką srebra. Począwszy od 2. poł. XIII wieku Kraków był ważnym ośrodkiem handlu ołowiem i jego eksporterem do Europy Zachodniej.
Największy rozkwit handlu miedzią przypada na wiek XIV i XV, kiedy import tego metalu z Węgier (kopalnie na Słowacji) znacznie przyczynił się do rozkwitu gospodarczego Krakowa. W gronie miast hanzeatyckich Kraków nosił nazwę właśnie „Dom Miedzi”.
Sukno było od początku jednym z najważniejszych przedmiotów handlu krakowskiego. Importowane z Flandrii (przez Czechy i Niemcy), a potem z Włoch, sprzedawane było w Sukiennicach, specjalnie w tym celu zbudowanych przez księcia Bolesława Wstydliwego (1226-1279).
Rozkwitowi handlu krakowskiego służyły przywileje nadawane miastu przez kolejnych władców, przede wszystkim prawo składu i przymus drożny, oraz wyznaczenie dni targowych i korzystne ulgi celne. Dzięki nim Kraków wyszedł zwycięsko z rywalizacji gospodarczej z innymi miastami, takimi jak Bochnia, Sącz, Toruń, Sandomierz i Lwów.